Zdjęcie: jason_diceman/Flickr.

Choć wciąż czekamy na to, by zmiana statutu Sopotu, wprowadzająca inicjatywę uchwałodawczą mieszkańców, została opublikowana w dzienniku urzędowym, to już przygotowujemy pierwszy projekt, który chcielibyśmy zaproponować radzie miasta, korzystając z niej. Jest to regulamin konsultacji społecznych, dzięki któremu, mamy nadzieję, mieszkańcy będą częściej pytani o opinię w sprawach miasta, a także będą mogli sami inicjować dyskusję – jest w nim bowiem  uwzględniona inicjatywa parle, czyli prawo mieszkańców do ogłaszania konsultacji społecznych.

Do czego potrzebny jest ten regulamin? Chodzi przede wszystkim o to, aby było jasno określone: kto może ogłaszać konsultacje, jak powinny być one przeprowadzane oraz w jaki sposób powinien być wyłaniany ich wynik, aby można było je uznać za ważne. Czy możemy, na przykład, uznać za ważne takie konsultacje, o których mieszkańcy w ogóle nie dowiedzieli się, że się odbywają? No, nie… W jaki więc sposób powinni być mieszkańcy informowani o tym, że konsultacje się odbędą? Proponujemy w regulaminie pakiet minimum, który powinien być uruchamiany do informowania mieszkańców w przypadku każdych konsultacji, a obejmuje on: informację na stronie urzędu miasta, newsletter do mieszkańców, plakaty, ulotki w punkcie informacyjnym i komunikat prasowy dla mediów. Zgodnie z regulaminem, konsultacje nie mogą być ogłaszane z dnia na dzień, ale co najmniej 14 dni przed ich zaplanowaną datą i jeżeli odbywają się w dzień powszedni, to nie mogą zaczynać się wcześniej niż o godz. 17.30 i nie później niż o godz. 19.

Konsultacje społeczne. Zdjęcie: jason_diceman/Flickr.

Zdaję sobie sprawę z tego, że w regulaminie są luki, na przykład prezydent mógłby zaplanować konsultacje na godz. 6 rano w niedzielę, w garażu przy Parku Północnym i zgodnie z regulaminem wszystko byłoby OK. Miejmy jednak nadzieję, że tego nie zrobi. Kluczową kwestią wydaje mi się nie superszczelne prawo, ale wzajemne zaufanie i reguły kulturowe, których przestrzega się bez względu na to, co mówią formalne przepisy. Wiem, wiem, to może brzmieć naiwnie, ale jeżeli chcemy mieszkać w mieście, gdzie są dobre relacje między ludźmi, to właśnie tak to powinno działać i do tego powinniśmy dążyć. Również w ramach zaufania nie ma w regulaminie żadnych obowiązkowych konsultacji, albowiem zakładamy, że ważne projekty czy strategie miasta i tak będą konsultowane (a jeżeli nie, to mieszkańcy się o to upomną).

Projekt regulaminu konsultacji przedstawiamy zarówno mieszkańcom Sopotu, jak i prezydentom i radnym zanim jeszcze zaczniemy zbierać pod nim podpisy, by wszyscy mogli się wypowiedzieć na jego temat i zgłosić uwagi lub propozycje zmian. Jeżeli ten regulamin wejdzie w życie, to będzie dotyczył wszystkich mieszkańców Sopotu, wydaje mi się więc, że warto się wypowiedzieć na jego temat już teraz, kiedy łatwo jest wprowadzać poprawki. Planujemy wkrótce zorganizować spotkanie w Bookarni (informacja pojawi się na stronie), będzie więc można tam wpaść pogadać lub zapraszam do napisania e-maila, bądź dodania komentarza na dole strony.

Konsultacje społeczne. Zdjęcie: Destinys Agent/Flickr.

Chcielibyśmy, aby konsultacje społeczne w Sopocie były traktowane na serio i by stały się istotnym narzędziem, wykorzystywanym do podejmowania decyzji w sprawach miasta. Byłoby świetnie, gdyby były wykorzystywane nie tylko do opiniowania gotowych projektów przygotowanych przez urząd miasta, lecz także do rozwiązywania różnych kwestii dotyczących Sopotu, przy udziale mieszkańców, a nie ponad ich głowami. Naszym celem jest, by konsultacje były okazją do żywych i inspirujących dyskusji, dlatego też jedną z możliwych form konsultacji jest metoda Open Space. W przeciwieństwie do Słupska czy Łodzi, wykluczyliśmy forum internetowe jako formę konsultacji, m.in. z tego powodu, że nie wszyscy mieszkańcy Sopotu mają w domu komputer i internet. Ważnym detalem w Sopocie jest § 6 ust. 7, który ma zapobiec powtórzeniu się sytuacji, jaka miała miejsce w sprawie Parku Grodowego, gdzie na ten sam temat były zorganizowane dwa spotkania pod rząd, albowiem potem nie jest jasne, jakie są właściwie ustalenia w danej sprawie, bo wnioski z każdego ze spotkań mogą być różne. W projekcie regulaminu z Łodzi jest z kolei fajny zapis, który mówi o tym, że urząd miasta prowadzi specjalną stronę poświęconą konsultacjom (§ 11). Można by go dodać również u nas, ale najpierw trzeba działanie takiej strony przemyśleć i obgadać.

A oto i projekt regulaminu do dyskusji:

Regulamin Konsultacji Społecznych w Sopocie

§ 1

1. Konsultacje społeczne mogą być przeprowadzone w dowolnej sprawie dotyczącej mieszkańców Sopotu.

2. Celem konsultacji społecznych jest:
a) poznanie opinii mieszkańców Sopotu w danej kwestii i przedstawienie jej Prezydentowi i Radzie Miasta,
b) rozstrzygnięcie sprawy dotyczącej wspólnoty samorządowej, przy udziale mieszkańców Sopotu.

3. Konsultacje społeczne powinny być przeprowadzane w taki sposób, by umożliwić mieszkańcom dogłębne zrozumienie tematu oraz by wszystkie zainteresowane osoby mogły wyrazić swoją opinię w zakresie przedmiotu konsultacji.

§ 2

Decyzję w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznych podejmuje Prezydent Miasta Sopotu w formie zarządzenia.

§ 3

Konsultacje mogą być prowadzone:
a) z inicjatywy własnej Prezydenta Miasta,
b) na wniosek Przewodniczącego Rady Miasta,
c) na wniosek Komisji Rady Miasta,
d) na wniosek grupy co najmniej 5 radnych,
e) na wniosek grupy co najmniej 200 mieszkańców Sopotu posiadających czynne prawo wyborcze do Rady Miasta Sopotu.

§ 4

1. Wniosek o przeprowadzenie konsultacji społecznych powinien określać:
a) przedmiot konsultacji,
b) propozycję terminu konsultacji,
c) propozycję formy konsultacji,
d) propozycję miejsca przeprowadzenia konsultacji,
e) uzasadnienie.

2. Do wniosku o przeprowadzenie konsultacji społecznych zgłoszonego z inicjatywy mieszkańców, oprócz wymagań określonych w ust. 1, należy dołączyć:
a) listę osób upoważnionych do kontaktów w imieniu inicjatorów,
b) listę osób popierających inicjatywę uchwałodawczą zawierającą następujące dane wnioskodawców: imię, nazwisko, adres zamieszkania, PESEL, podpis oraz oświadczenia osób popierających wniosek o ogłoszenie konsultacji, stanowiące zgodę na przetwarzanie ich danych osobowych dla potrzeb niezbędnych do złożenia wniosku, zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity z 2002r., Dz.U. Nr 101, poz. 926 z póź. zm.). W nagłówku każdej z ponumerowanych stron listy powinien być umieszczony zapis określający przedmiot konsultacji.

3. Jeżeli wniosek o przeprowadzenie konsultacji społecznych, zgłoszony z inicjatywy mieszkańców, nie spełnia wymogów formalno-prawnych, Prezydent Miasta pisemnie informuje o tym fakcie osoby wskazane we wniosku do kontaktu w imieniu inicjatorów, w ciągu 14 dni od dnia złożenia wniosku, podając uzasadnienie.

4. Jeżeli wniosek o przeprowadzenie konsultacji społecznych spełnia wymogi formalno-prawne, Prezydent Miasta ogłasza konsultacje społeczne najpóźniej 14 dni od dnia złożenia wniosku, informując o tym wnioskodawców.

5. Decyzję o wyborze miejsca przeprowadzenia konsultacji podejmuje Prezydent Miasta.

§ 5

Koszty związane z prowadzeniem konsultacji społecznych pokrywane są z budżetu miasta Sopotu.

§ 6

1. Konsultacje społeczne mogą być przeprowadzane wyłącznie w jednej z następujących form:
a) debata publiczna,
b) Open Space Technology.

2. Do udziału w konsultacjach społecznych mogą zostać powołane zespoły ekspertów.

3. Zespół ekspertów może zostać powołany zarówno przez Prezydenta Miasta, jak i przez wnioskodawców.

4. Formułę debaty publicznej może zaproponować wnioskodawca.

5. Moderatora konsultacji społecznych może zaproponować wnioskodawca.

6. Debata publiczna może być połączona z warsztatami projektowymi, mającymi na celu umożliwienie mieszkańcom dogłębne zrozumienie tematu i możliwych rozwiązań.

7. Konsultacje społeczne mogą trwać dłużej niż jeden dzień i mogą być rozłożone na kilka spotkań, ale nie mogą to być spotkania na ten sam temat dla różnych grup mieszkańców.

8. Jeżeli konsultacje społeczne odbywają się w dni powszednie, to nie mogą się one zaczynać wcześniej niż o godz. 17:30 i później niż o godz. 19.

§ 7

1. Po zarządzeniu przez Prezydenta Miasta przeprowadzenia konsultacji społecznych, mieszkańcy Sopotu są informowani o nich w następujący sposób:
a) na stronie internetowej Urzędu Miasta Sopotu publikowana jest informacja, która wskazuje: przedmiot konsultacji, ich termin, miejsce oraz formę,
b) wysyłany jest list elektroniczny do mieszkańców, którzy subskrybują informacje o konsultacjach społecznych, z treścią określoną w ust. 1 a.
c) na słupach ogłoszeniowych, w Urzędzie Miasta oraz w innych zwyczajowo przyjętych miejscach rozwieszane są plakaty informujące o konsultacjach społecznych,
d) ulotki informujące o konsultacjach społecznych są wykładane w punkcie informacyjnym w Urzędzie Miasta,
e) rozsyłany jest komunikat prasowy do mediów z informacją o konsultacjach społecznych.

2. Aby umożliwić mieszkańcom przygotowanie się do konsultacji społecznych, na stronie internetowej Urzędu Miasta Sopotu, mogą być publikowane stanowiska zainteresowanych stron lub inne materiały, jako załączniki do informacji określonych w ust. 1 a.

3. Wnioskodawca konsultacji może zaproponować projekt plakatu.

4. Wnioskodawca konsultacji i Prezydent Miasta mogą dodatkowo informować mieszkańców o konsultacjach społecznych, także w innej formie, np. poprzez ogłoszenia w prasie lub rozsyłanie zaproszeń.

5. Jeżeli na zakończenie konsultacji społecznych planowane jest przeprowadzenie ankiety, w zawiadomieniach o konsultacjach powinna znaleźć się informacja o tym, że mieszkańcy Sopotu proszeni są o przyniesienie dowodu osobistego.

6. Informacja o rozpoczęciu konsultacji społecznych jest ogłaszana w terminie nie krótszym niż 14 dni przed terminem ich rozpoczęcia.

§ 8

1. Wynik konsultacji społecznych może być wyłoniony poprzez:
a) osiągnięcie porozumienia,
b) wypełnienie anonimowej ankiety.

2. Jeżeli w trakcie konsultacji społecznych przeprowadzane jest głosowanie w formie ankiety, to prawo jej wypełnienia przysługuje wyłącznie mieszkańcom Sopotu.

3. Ankieta powinna zawierać także opcję do zaznaczenia: „Żadne z powyższych rozwiązań” lub „Wstrzymuję się od zabrania głosu”, stosownie do przedmiotu konsultacji.

4. Liczenie głosów w ankiecie jest jawne i odbywa się zaraz po zakończeniu konsultacji.

5. Każdy z uczestników konsultacji może uczestniczyć w liczeniu głosów jako obserwator.

6. Za liczenie głosów w ankiecie odpowiedzialny jest wnioskodawca konsultacji.

§ 9

1. W konsultacjach społecznych mogą uczestniczyć przedstawiciele mediów.

2. Z konsultacji społecznych może być prowadzona transmisja audiowizualna i mogą być one nagrywane.

§ 10

1. Informacja o wynikach konsultacji społecznych podawana jest nie później niż w ciągu 7 dni od ich zakończenia:
a) na stronie internetowej Urzędu Miasta w Sopocie,
b) w formie pisemnej wszystkim Radnym.

2. Do informacji o wynikach konsultacji, na stronie internetowej Urzędu Miasta w Sopocie, mogą być załączone opinie zgłaszane podczas spotkania.

§ 11

Konsultacje społeczne uznaje się za ważne bez względu na liczbę osób biorących w nich udział, jeżeli zostały przeprowadzone zgodnie z Regulaminem Konsultacji Społecznych.