
Zdjęcie: jason_diceman/Flickr.
Choć wciąż czekamy na to, by zmiana statutu Sopotu, wprowadzająca inicjatywę uchwałodawczą mieszkańców, została opublikowana w dzienniku urzędowym, to już przygotowujemy pierwszy projekt, który chcielibyśmy zaproponować radzie miasta, korzystając z niej. Jest to regulamin konsultacji społecznych, dzięki któremu, mamy nadzieję, mieszkańcy będą częściej pytani o opinię w sprawach miasta, a także będą mogli sami inicjować dyskusję – jest w nim bowiem uwzględniona inicjatywa parle, czyli prawo mieszkańców do ogłaszania konsultacji społecznych.
Do czego potrzebny jest ten regulamin? Chodzi przede wszystkim o to, aby było jasno określone: kto może ogłaszać konsultacje, jak powinny być one przeprowadzane oraz w jaki sposób powinien być wyłaniany ich wynik, aby można było je uznać za ważne. Czy możemy, na przykład, uznać za ważne takie konsultacje, o których mieszkańcy w ogóle nie dowiedzieli się, że się odbywają? No, nie… W jaki więc sposób powinni być mieszkańcy informowani o tym, że konsultacje się odbędą? Proponujemy w regulaminie pakiet minimum, który powinien być uruchamiany do informowania mieszkańców w przypadku każdych konsultacji, a obejmuje on: informację na stronie urzędu miasta, newsletter do mieszkańców, plakaty, ulotki w punkcie informacyjnym i komunikat prasowy dla mediów. Zgodnie z regulaminem, konsultacje nie mogą być ogłaszane z dnia na dzień, ale co najmniej 14 dni przed ich zaplanowaną datą i jeżeli odbywają się w dzień powszedni, to nie mogą zaczynać się wcześniej niż o godz. 17.30 i nie później niż o godz. 19.

Konsultacje społeczne. Zdjęcie: jason_diceman/Flickr.
Zdaję sobie sprawę z tego, że w regulaminie są luki, na przykład prezydent mógłby zaplanować konsultacje na godz. 6 rano w niedzielę, w garażu przy Parku Północnym i zgodnie z regulaminem wszystko byłoby OK. Miejmy jednak nadzieję, że tego nie zrobi. Kluczową kwestią wydaje mi się nie superszczelne prawo, ale wzajemne zaufanie i reguły kulturowe, których przestrzega się bez względu na to, co mówią formalne przepisy. Wiem, wiem, to może brzmieć naiwnie, ale jeżeli chcemy mieszkać w mieście, gdzie są dobre relacje między ludźmi, to właśnie tak to powinno działać i do tego powinniśmy dążyć. Również w ramach zaufania nie ma w regulaminie żadnych obowiązkowych konsultacji, albowiem zakładamy, że ważne projekty czy strategie miasta i tak będą konsultowane (a jeżeli nie, to mieszkańcy się o to upomną).
Projekt regulaminu konsultacji przedstawiamy zarówno mieszkańcom Sopotu, jak i prezydentom i radnym zanim jeszcze zaczniemy zbierać pod nim podpisy, by wszyscy mogli się wypowiedzieć na jego temat i zgłosić uwagi lub propozycje zmian. Jeżeli ten regulamin wejdzie w życie, to będzie dotyczył wszystkich mieszkańców Sopotu, wydaje mi się więc, że warto się wypowiedzieć na jego temat już teraz, kiedy łatwo jest wprowadzać poprawki. Planujemy wkrótce zorganizować spotkanie w Bookarni (informacja pojawi się na stronie), będzie więc można tam wpaść pogadać lub zapraszam do napisania e-maila, bądź dodania komentarza na dole strony.

Konsultacje społeczne. Zdjęcie: Destinys Agent/Flickr.
Chcielibyśmy, aby konsultacje społeczne w Sopocie były traktowane na serio i by stały się istotnym narzędziem, wykorzystywanym do podejmowania decyzji w sprawach miasta. Byłoby świetnie, gdyby były wykorzystywane nie tylko do opiniowania gotowych projektów przygotowanych przez urząd miasta, lecz także do rozwiązywania różnych kwestii dotyczących Sopotu, przy udziale mieszkańców, a nie ponad ich głowami. Naszym celem jest, by konsultacje były okazją do żywych i inspirujących dyskusji, dlatego też jedną z możliwych form konsultacji jest metoda Open Space. W przeciwieństwie do Słupska czy Łodzi, wykluczyliśmy forum internetowe jako formę konsultacji, m.in. z tego powodu, że nie wszyscy mieszkańcy Sopotu mają w domu komputer i internet. Ważnym detalem w Sopocie jest § 6 ust. 7, który ma zapobiec powtórzeniu się sytuacji, jaka miała miejsce w sprawie Parku Grodowego, gdzie na ten sam temat były zorganizowane dwa spotkania pod rząd, albowiem potem nie jest jasne, jakie są właściwie ustalenia w danej sprawie, bo wnioski z każdego ze spotkań mogą być różne. W projekcie regulaminu z Łodzi jest z kolei fajny zapis, który mówi o tym, że urząd miasta prowadzi specjalną stronę poświęconą konsultacjom (§ 11). Można by go dodać również u nas, ale najpierw trzeba działanie takiej strony przemyśleć i obgadać.
A oto i projekt regulaminu do dyskusji:
Regulamin Konsultacji Społecznych w Sopocie
§ 1
1. Konsultacje społeczne mogą być przeprowadzone w dowolnej sprawie dotyczącej mieszkańców Sopotu.
2. Celem konsultacji społecznych jest:
a) poznanie opinii mieszkańców Sopotu w danej kwestii i przedstawienie jej Prezydentowi i Radzie Miasta,
b) rozstrzygnięcie sprawy dotyczącej wspólnoty samorządowej, przy udziale mieszkańców Sopotu.3. Konsultacje społeczne powinny być przeprowadzane w taki sposób, by umożliwić mieszkańcom dogłębne zrozumienie tematu oraz by wszystkie zainteresowane osoby mogły wyrazić swoją opinię w zakresie przedmiotu konsultacji.
§ 2
Decyzję w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznych podejmuje Prezydent Miasta Sopotu w formie zarządzenia.
§ 3
Konsultacje mogą być prowadzone:
a) z inicjatywy własnej Prezydenta Miasta,
b) na wniosek Przewodniczącego Rady Miasta,
c) na wniosek Komisji Rady Miasta,
d) na wniosek grupy co najmniej 5 radnych,
e) na wniosek grupy co najmniej 200 mieszkańców Sopotu posiadających czynne prawo wyborcze do Rady Miasta Sopotu.§ 4
1. Wniosek o przeprowadzenie konsultacji społecznych powinien określać:
a) przedmiot konsultacji,
b) propozycję terminu konsultacji,
c) propozycję formy konsultacji,
d) propozycję miejsca przeprowadzenia konsultacji,
e) uzasadnienie.2. Do wniosku o przeprowadzenie konsultacji społecznych zgłoszonego z inicjatywy mieszkańców, oprócz wymagań określonych w ust. 1, należy dołączyć:
a) listę osób upoważnionych do kontaktów w imieniu inicjatorów,
b) listę osób popierających inicjatywę uchwałodawczą zawierającą następujące dane wnioskodawców: imię, nazwisko, adres zamieszkania, PESEL, podpis oraz oświadczenia osób popierających wniosek o ogłoszenie konsultacji, stanowiące zgodę na przetwarzanie ich danych osobowych dla potrzeb niezbędnych do złożenia wniosku, zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity z 2002r., Dz.U. Nr 101, poz. 926 z póź. zm.). W nagłówku każdej z ponumerowanych stron listy powinien być umieszczony zapis określający przedmiot konsultacji.3. Jeżeli wniosek o przeprowadzenie konsultacji społecznych, zgłoszony z inicjatywy mieszkańców, nie spełnia wymogów formalno-prawnych, Prezydent Miasta pisemnie informuje o tym fakcie osoby wskazane we wniosku do kontaktu w imieniu inicjatorów, w ciągu 14 dni od dnia złożenia wniosku, podając uzasadnienie.
4. Jeżeli wniosek o przeprowadzenie konsultacji społecznych spełnia wymogi formalno-prawne, Prezydent Miasta ogłasza konsultacje społeczne najpóźniej 14 dni od dnia złożenia wniosku, informując o tym wnioskodawców.
5. Decyzję o wyborze miejsca przeprowadzenia konsultacji podejmuje Prezydent Miasta.
§ 5
Koszty związane z prowadzeniem konsultacji społecznych pokrywane są z budżetu miasta Sopotu.
§ 6
1. Konsultacje społeczne mogą być przeprowadzane wyłącznie w jednej z następujących form:
a) debata publiczna,
b) Open Space Technology.2. Do udziału w konsultacjach społecznych mogą zostać powołane zespoły ekspertów.
3. Zespół ekspertów może zostać powołany zarówno przez Prezydenta Miasta, jak i przez wnioskodawców.
4. Formułę debaty publicznej może zaproponować wnioskodawca.
5. Moderatora konsultacji społecznych może zaproponować wnioskodawca.
6. Debata publiczna może być połączona z warsztatami projektowymi, mającymi na celu umożliwienie mieszkańcom dogłębne zrozumienie tematu i możliwych rozwiązań.
7. Konsultacje społeczne mogą trwać dłużej niż jeden dzień i mogą być rozłożone na kilka spotkań, ale nie mogą to być spotkania na ten sam temat dla różnych grup mieszkańców.
8. Jeżeli konsultacje społeczne odbywają się w dni powszednie, to nie mogą się one zaczynać wcześniej niż o godz. 17:30 i później niż o godz. 19.
§ 7
1. Po zarządzeniu przez Prezydenta Miasta przeprowadzenia konsultacji społecznych, mieszkańcy Sopotu są informowani o nich w następujący sposób:
a) na stronie internetowej Urzędu Miasta Sopotu publikowana jest informacja, która wskazuje: przedmiot konsultacji, ich termin, miejsce oraz formę,
b) wysyłany jest list elektroniczny do mieszkańców, którzy subskrybują informacje o konsultacjach społecznych, z treścią określoną w ust. 1 a.
c) na słupach ogłoszeniowych, w Urzędzie Miasta oraz w innych zwyczajowo przyjętych miejscach rozwieszane są plakaty informujące o konsultacjach społecznych,
d) ulotki informujące o konsultacjach społecznych są wykładane w punkcie informacyjnym w Urzędzie Miasta,
e) rozsyłany jest komunikat prasowy do mediów z informacją o konsultacjach społecznych.2. Aby umożliwić mieszkańcom przygotowanie się do konsultacji społecznych, na stronie internetowej Urzędu Miasta Sopotu, mogą być publikowane stanowiska zainteresowanych stron lub inne materiały, jako załączniki do informacji określonych w ust. 1 a.
3. Wnioskodawca konsultacji może zaproponować projekt plakatu.
4. Wnioskodawca konsultacji i Prezydent Miasta mogą dodatkowo informować mieszkańców o konsultacjach społecznych, także w innej formie, np. poprzez ogłoszenia w prasie lub rozsyłanie zaproszeń.
5. Jeżeli na zakończenie konsultacji społecznych planowane jest przeprowadzenie ankiety, w zawiadomieniach o konsultacjach powinna znaleźć się informacja o tym, że mieszkańcy Sopotu proszeni są o przyniesienie dowodu osobistego.
6. Informacja o rozpoczęciu konsultacji społecznych jest ogłaszana w terminie nie krótszym niż 14 dni przed terminem ich rozpoczęcia.
§ 8
1. Wynik konsultacji społecznych może być wyłoniony poprzez:
a) osiągnięcie porozumienia,
b) wypełnienie anonimowej ankiety.2. Jeżeli w trakcie konsultacji społecznych przeprowadzane jest głosowanie w formie ankiety, to prawo jej wypełnienia przysługuje wyłącznie mieszkańcom Sopotu.
3. Ankieta powinna zawierać także opcję do zaznaczenia: „Żadne z powyższych rozwiązań” lub „Wstrzymuję się od zabrania głosu”, stosownie do przedmiotu konsultacji.
4. Liczenie głosów w ankiecie jest jawne i odbywa się zaraz po zakończeniu konsultacji.
5. Każdy z uczestników konsultacji może uczestniczyć w liczeniu głosów jako obserwator.
6. Za liczenie głosów w ankiecie odpowiedzialny jest wnioskodawca konsultacji.
§ 9
1. W konsultacjach społecznych mogą uczestniczyć przedstawiciele mediów.
2. Z konsultacji społecznych może być prowadzona transmisja audiowizualna i mogą być one nagrywane.
§ 10
1. Informacja o wynikach konsultacji społecznych podawana jest nie później niż w ciągu 7 dni od ich zakończenia:
a) na stronie internetowej Urzędu Miasta w Sopocie,
b) w formie pisemnej wszystkim Radnym.2. Do informacji o wynikach konsultacji, na stronie internetowej Urzędu Miasta w Sopocie, mogą być załączone opinie zgłaszane podczas spotkania.
§ 11
Konsultacje społeczne uznaje się za ważne bez względu na liczbę osób biorących w nich udział, jeżeli zostały przeprowadzone zgodnie z Regulaminem Konsultacji Społecznych.
P.S. Dodałem jeszcze § 8.3. Wydaje mi się, że to ważne.